Wijnhaven 16/Boterbrug 17

Dit huis, 'Het Gulden Tonneke' geheten, ligt aan de westzijde van de Wijnhaven, op de hoek van de Boterbrug. Het is rond 1540 gebouwd, na de brand van 1536. Mogelijk dateert de hardstenen onderpui nog van voor deze datum. 

In de zeventiende eeuw bevat het huis een linnenwinkel. De naam van het huis wijst ook op een ander gebruik van het huis in de 16de eeuw. Het meest aannemelijk is dat met het 'tonnetje' een botertonnetje is bedoeld. Misschien is er (ook) een verband met de wijnhandel.

In de 18de eeuw heet het huis 'Het oude Royale Coffyhuys', maar hoelang het koffiehuis in het pand gevestigd bleef is niet bekend. In 1902 werd het verkocht aan de firma Verkade te Zaandam. In 1925 kocht de Vereniging het pand van de koekjesfabrikant. Totdat halverwege de jaren tachtig van de vorige eeuw werd gestart met de restauraties was er een slagerij gevestigd.

Het huis dat 18 meter lang is bestaat uit een voorgedeelte van 10 meter en een achterkamer. De begane grond is verdeeld in een winkel, binnenkamer, tussenkamer en een doorlopende gang naar een kleine keuken. In de zijgevel is een aparte toegang tot een bovenhuis. 

De begane grond is ouder dan de verdieping en ook de hardstenen onderpui overleefde de brand van 1536. De laat-gotische pui heeft spitsbogen die rusten op vier getordeerde zuilen. De middelste lopen door tot op de grond, de buitenste worden halverwege opgevangen door consoles. De zwikken en boogvelden zijn gevuld met traceerwerk, tussen de boven bevinden zich de oude smeedijzeren ankers. Uit de 'groevemerken' die op veel blokken voorkomen, is af te leiden dat de pui werd geleverd door de firma Le Prince uit Henegouwen.

Het bovengedeelte van de voorgevel is gevel van het Delfts-Dordrechtse type, met overkragingen die rusten op bogen boven de vensters. Het metselwerk is afgewisseld met speklagen van Gobertange.

Voor meer informatie zie Huizen in Nederland, deel Zeeland en Zuid-Holland, pp. 338-45.