Boek - Met de deur in huis

Wouter van Elburg, werkzaam bij de afdeling Onderzoek en Documentatie, schreef dit boek als proefschrift aan de Universiteit van Amsterdam en promoveerde in 2022 op het onderwerp.

Het boek beschrijft een typologische analyse van de verschillende verschijningsvormen van de entreeruimte in de woonhuisplattegrond in Nederland tussen 1550 en 1950. Typologisch plattegrondonderzoek naar ruimtes (‘ruimtetypen’) biedt theoretisch een mogelijke verdieping en aanvulling op bestaande inzichten over constructies, materialen en huistypen. Het bestuderen van plattegronden met een nadruk op de verschijningsvorm van afzonderlijke ruimtes is in de architectuurgeschiedenis een relatief nieuw onderzoeksgebied dat nog niet veel is toegepast. De onderzoeksvraag van het proefschrift luidde: kan door typologische analyse van specifieke ruimtes meer inzicht worden verkregen in de ordeningsprincipes van de historische woonhuisplattegrond in Nederland?

Het onderzoek richt zich op het ruimtetype ‘de entreeruimte’ omdat deze op historische plattegronden zonder voorkennis goed te identificeren is. Van dit ruimtetype zijn acht modellen te onderscheiden: de entreeruimte met nevenfuncties, het portaal, het voorhuis, de vestibule, de gang, de dwarsgang, de hal(l), en de trappenhuis-entree. De analyse is gemaakt op basis van de woonhuisplattegrondencollecties van Vereniging Hendrick de Keyser en de Rijksdienst voor het cultureel Erfgoed. Het merendeel van de beschreven plattegronden dateert van tussen omstreeks 1550 en 1950. De plattegronden zijn gecategoriseerd en geanalyseerd aan de hand van drie gebouwtypen waarin werd gewoond: boerderijen, woonhuizen en landhuizen, kastelen en buitenplaatsen. De analyse resulteerde in staalkaarten met standaardverschijningsvormen van de historische woonhuisplattegrond, die nieuwe inzichten bieden in de ordeningsprincipes en de geschiedenis van het woonhuis in Nederland.

Auteur: Wouter van Elburg
Eigen uitgave Hendrick de Keyser Monumenten
407 pagina’s
Geïllustreerd, full colour