Leeteinde 12-14

In Broek in Waterland werden tot ver in de 19de eeuw de huizen in hout opgetrokken. Leeteinde 12 was een vreemde eend in de bijt: het werd in 1740 als het eerste stenen huis van het dorp gebouwd. In 1789 betrok dominee Haverkamp het huis en na hem was het woning en kantoor van notaris Pieter Schellinger. Vanaf 1862 was er een kruidenierswinkel gevestigd.

Het huis maakt een haast buitenplaatsachtige indruk. Het is opgetrokken op een vrijwel vierkant grondplan. De voorname ingangspartij, vier treden boven het maaiveld, heeft twee smalle zijlichten en een snijraam in het bovenlicht. De grote empire-vensters in de gevel, met gesneden middenroede, dateren uit de vroege 19de eeuw.

Een brede gang verdeelt het huis in twee helften. De welgestelde bewoners hebben in de 19de eeuw de meeste vertrekken gewijzigd en gedecoreerd met schouwen, lambriseringen en stucwerk. De voorkamers waren oorspronkelijk zonder verwarming en moeten vooral in de zomer zijn gebruikt. De woonkamers lagen aan de rechter achterzijde en hadden elk een schouw.

In 1862 werd de voorkamer aan de linkerzijde samengevoegd met een deel van de gang en ingericht tot kruidenierswinkel. Deze ingreep werd in 1972 ongedaan gemaakt. Betimmeringen uit de bouwtijd, op zolder aangetroffen, konden in het vertrek opnieuw worden toegepast.

Voor meer informatie zie Huizen in Nederland, deel I Friesland en Noord-Holland, pp. 316-319.