Klein Rennenberg

Sint Catharinaplein 1 en 2, Groot en Klein Rennenberg genaamd, liggen aan de westzijde van het Sint Catharinaplein, waar vroeger de vismarkt was. Aan de achterzijde grenzen zij aan het Markiezenhof, het vroegere paleis van de heren van Bergen. Reeds in 1415 stond er een huis op deze plek, in 1495 was dit bekend als het huis ‘Rennenberg'. Nadat het buurpand op nummer 2 verrees werd het hoekhuis omgedoopt tot ‘Groot Rennenberg'.

Beide huizen zijn gebouwd als dwarshuis met verdieping en een zadeldak tussen topgevels. Achter het grote hoekhuis bevindt zich een lager achterhuis met twee achter elkaar geplaatste kamers met ingang aan een pleintje. 

De bewoningsgeschiedenis gaat terug tot de 15de eeuw, maar alleen de overwelfde kelder onder het hoekhuis is van deze tijd overgebleven. De achtergevel en het zijhuis zijn vermoedelijk vroeg 16de-eeuws.

Er zijn geen concrete aanwijzingen dat de twee huizen vroeger bewoond werden door hoge ambtenaren of adel, al zou de ligging van de huizen bij het markiezenhof dit doen verwachten. Bekend is dat rond 1516 Groot Rennenburg werd gekocht door spijkerhandelaar Mattheus van Goirle. In 1567 bewoonden Willem de Keyser en zijn vrouw het huis. Zij bekeerden zich tot het protestantse geloof en moesten met nog 25 andere gezinnen uit Bergen op Zoom vertrekken. 

In 1648 werd Groot Rennenberg verbouwd. Het kreeg een nieuwe voorgevel met speklagen en geblokte bogen boven de vensters.

Het fries werd gedecoreerd met gebeeldhouwde maskerkoppen en het jaartal. In die tijd was de eigenaar tabakverkoper Reijnier Reijnierssen. Vermoedelijk was hij een soldaat uit Luik, die zich rond 1639 in Bergen op Zoom gevestigd had. Dit zou de kanonsloop die ter zijde van de gevel is ingemetseld verklaren. Later in de 17de eeuw werd Groot Rennenberg omgedoopt tot ‘de Verloren Zoon'. 

Van de midden 17de-eeuwse gevel is alleen het middendeel bewaard gebleven. De trapgevel en de houten onderpui zijn verloren gegaan. In 1747 liep het huis oorlogsschade op. Het huis werd hersteld, maar daarbij ging de trapgevel verloren. De begane grond kreeg een nieuwe functie als bedrijfsruimte/winkel.
In de jaren tachtig werden de twee huizen gerestaureerd. De winkelpui werd vervangen door een gesloten ingang met een nieuwe ingang en twee vensters in 19de-eeuwse trant.

Voor meer informatie zie Huizen in Nederland, deel IV Utrecht, Noord-Brabant en de oostelijke provincies, pp. 382-385.