Huis Van Gelderen

De architect Hein Salomonson (1910-1994) is vooral bekend geworden als ontwerper van mooi gedetailleerde vrijstaande woonhuizen en interieurs in de jaren vijftig en zestig. In zijn leertijd in Den Haag, Wenen en Parijs bij Josef Hoffmann en Le Corbusier en daarna als lid van de Amsterdamse architectengroep ‘De 8’ werd hij gegrepen door de experimentele architectuur van het Nieuwe Bouwen. Salomonson was na de oorlog redacteur van het tijdschrift Goed Wonen en een van de architecten die mede vorm gaf aan het moderne, informele wonen in Nederland. Zijn ontwerpen behoren tot het beste uit deze periode en zijn zeer kenmerkend voor de naoorlogse moderne villabouw in Nederland.

Het comfortabele huis in Enschede, voor het jonge opgroeiende gezin van Henk van Gelderen en Beryl Menko, werd gebouwd in 1956-1957. Henk, actief in het verzet en directeur van Stoomweverij De Nijverheid, was een vriend van Salomonson en hielp hem tijdens diens onderduiktijd. Het huis is een van de weinige nog in detail bewaard gebleven ontwerpen van Salomonson. Kenmerkend voor het ontwerp is het denken vanuit de plattegrond, de geschakelde, blokachtige opbouw van het huis, de zorgvuldige routing, de open relatie met de omgeving en de afwerking van het interieur met een enorme variatie aan materialen. Het huis is opgetrokken in een grijsgele baksteen en gedeeltelijk bekleed met een verticale redwood beschieting. De grote dakoverstekken en de houten dakranden benadrukken de horizontale gelaagdheid van het huis en accenturen het ritme van de geschakelde volumes.

Het huis is verdeeld in een dag- (wonen) en nacht- (slapen) gedeelte. Een lange hal-patio vormt het verbindende element. De woonkamer heeft grote glaspuien naar de tuin en bestaat uit een zit- en eetgedeelte. Door een leren scherm, aan één zijde wit aan de andere zijde blauw, kunnen de ruimten van elkaar worden gescheiden. Overal in huis zijn de vensters doordacht geplaatst met interessante zichtassen. Ook zijn er veel bijzondere door de architect ontworpen interieurdetails. Het ontwerp was kennelijk van zo’n goede kwaliteit dat de familie alleen de keuken een keer heeft vervangen maar verder meer dan zestig jaar comfortabel heeft gewoond in dit gezinshuis, waarin door de kinderen werd gerolschaatst in de gangen. De tuin om het huis, met een groot gazon, borders met vaste planten en een rozentuin werd aangelegd in 1957 naar ontwerp van de bekende tuinarchitect Mien Ruys. Zij werkte vaker samen met Hein Salomonson en andere moderne architecten.

Het huis is in 2022 door Beryl van Gelderen en de vijf kinderen Van Gelderen aan Hendrick de Keyser overgedragen om huis en tuin voor de toekomst te beschermen.