Huis Bonck
Binnenluiendijk 3, 1621 ME Hoorn, Noord-Holland
Bekijk op kaartOp een landtong tussen de historische havens van Hoorn ligt Huis Bonck. Het huis heeft een vroege 17de-eeuwse indeling en interieurafwerking. Huizen als deze, met zoveel historische onderdelen, zijn in Nederland op één hand te tellen.
Een zeldzaam kijkje in de 17de eeuw
Huis Bonck ligt op een opvallende plek in Hoorn: op een smalle landtong tussen de historische havens. Deze locatie was pas vanaf de vroege 17de eeuw beschikbaar voor bebouwing. Het huis aan Binnenluiendijk 3 werd in 1624 gebouwd en is een zeldzaam goed bewaard koopmanshuis uit die periode.
Wat het huis uitzonderlijk maakt, is de gaafheid van de oorspronkelijke structuur en interieurindeling. Binnen is nog veel aanwezig van de originele houten draagconstructie, compleet met rijk gesneden sleutelstukken en korbelen (ondersteunende houten elementen in de kap). Zelfs het houten voordeurkozijn uit de bouwtijd is bewaard gebleven. Overal in het huis liggen historische vloeren.
Slim gebruik van ruimte en licht
De voorkamer in Huis Bonck is wel vijf meter hoog en dat is niet zomaar: Zo kon er veel licht binnenvallen. Hoe meer licht, hoe langer je kon werken. Aan de linkerzijde ligt op 'de verdieping' een smalle zijkamer met een insteekvloer (zie video). Het kamertje heeft uitzicht over de haven en was waarschijnlijk een ‘comptoir' of kantoortje.
De grote kamer in het achterhuis heeft een stookplaats. Dit was het belangrijkste woonvertrek en eveneens de keuken. De verdieping en de kelder werden gebruikt als opslagruimtes voor koopwaar – zoals gebruikelijk was in huizen van handelaren.
Het huis telt zeven bouwvakken diep en is opgebouwd uit zware houten stijlen en dwarsbalken, vaak versierd met bladmotieven. Op zolder is de originele dakconstructie nog zichtbaar, zonder dat die ooit is afgewerkt of bekleed. Daardoor biedt Huis Bonck een bijzonder inzicht in hoe dergelijke huizen in de vroege 17de eeuw gebouwd werden.
Leven achter de gevel
Over de vroegste bewoners van Huis Bonck is weinig bekend. Pas vanaf circa 1900 kunnen we het gebruik van het huis nauwkeuriger reconstrueren. Toen woonde weduwe Tol er, samen met haar dochters en enkele knechten. In deze periode werd het huis verbouwd tot stadsboerderij. In de kelder werden stallen gemaakt voor twaalf koeien; boven werd hooi opgeslagen.
In de loop van de 20ste eeuw raakte het pand in verval. Rond 1920 werd de vereniging Hendrick de Keyser benaderd met de vraag of zij het huis wilde aankopen, maar dat gebeurde toen niet vanwege de hoge vraagprijs. Uiteindelijk werd het in 1939 gekocht door de kunstverzamelaar J.E. de Visser. Hij redde het huis van de sloop en had grote waardering voor het historische interieur, dat hij zoveel mogelijk intact liet. Dankzij hem bleef veel van het oorspronkelijke karakter bewaard.
Behouden voor de toekomst
In 1957 werd Huis Bonck verworven door Hendrick de Keyser Monumenten. De jaren daarvoor had de toenmalige eigenaar J.E. de Visser, al een eerste restauratie laten uitvoeren onder leiding van architect E.A. Canneman. Nadat het huis onderdeel werd van de huizencollectie van Hendrick, is deze restauratie voortgezet en waar nodig verbeterd. Daarbij stond het behoud van historische bouw- en interieuronderdelen centraal.
Hendrick de Keyser herstelde onder meer het metselwerk aan de achtergevel, verving aangetaste vloerdelen en zorgde voor een constructieve versterking van het casco, zonder het historische karakter aan te tasten. Het pand kreeg nieuwe goten en een sobere technische installatie, passend bij het monumentale karakter. Aan de binnenzijde zijn onderdelen zoals betimmeringen, een schouw en luiken zorgvuldig geconserveerd. Waar reconstructie nodig was, bijvoorbeeld in het voegwerk of bij ontbrekende elementen, gebeurde dit op basis van sporenonderzoek en met gebruik van passend historisch materiaal.
De vereniging bracht het huis hiermee weer in een staat waarin het als referentie kan dienen voor vroeg-17de-eeuwse woonhuisarchitectuur in Nederland.
Hoe wordt het huis vandaag gebruikt?
Hendrick de Keyser Monumenten heeft Huis Bonck opengesteld voor publiek. Zowel het woon- als het opslaggedeelte zijn opnieuw in gebruik genomen, maar nu met een museale én recreatieve functie in de vorm van een museumhuis en vakantiehuis.
- Museumhuis: De benedenverdieping is ingericht alsof de 17de-eeuwse bewoners zo weer kunnen binnenlopen. Bezoekers mogen vrij rondkijken, in kastjes snuffelen en plaatsnemen aan tafel. Kom langs om de bijzondere sfeer te proeven!
Bezoek het museumhuis Huis Bonck
- Vakantiehuis: Overnachten in een museum? Dat kan in Huis Bonck! Slaap in het fijne bed tegenover de oude gietijzeren kachel en geniet van het uitzicht over de prachtige tuin. Vanuit de ruime woon- en eetkamer aan de voorzijde heb je eersterangs uitzicht op de historische haven.
Overnachten in Huis Bonck
