Groot Heiligland 85

Deze beroemde Haarlemse huisjes werden tussen 1608 en 1616 gebouwd als huurwoningen bij het Elisabeths Gasthuis. Het bouwen van huurhuizen was in de 17de eeuw een gebruikelijke vorm van geldbelegging voor gasthuizen. Oorspronkelijk stonden er twintig gelijkvormige huisjes en daarmee vormde het complex een van de vroegste voorbeelden van seriebouw op grote schaal. In 1906 werden acht huisjes afgebroken. De overgebleven twaalf leveren samen met het Frans Halsmuseum (het voormalige oudemannenhuis en later weeshuis) een uniek straatbeeld. 

De historische indeling van de huisjes is door een ingrijpende verbouwing in 1931 verloren gegaan. De achterkant verdween om plaats te maken voor de uitbreiding van het ziekenhuis. De gevels daarentegen bleven opmerkelijk goed bewaard. Deze trapgevels met hun gemetselde bogen boven de ramen en toppilasters zijn een mooi voorbeeld van goed geproportioneerde eenvoud.

Voor meer informatie zie Huizen in Nederland, deel I Friesland en Noord-Holland, pp. 196-197.