Huis Bonnema
Rijksstraatweg 24, 9254 DJ Hardegarijp, Friesland
Bekijk op kaartHet woonhuis van architect Abe Bonnema behoort tot de meest opmerkelijke voorbeelden van de naoorlogse villabouw in Nederland. Het ontwerp zette een belangrijke stap in de Nederlandse functionalistische traditie, voortbouwend op de avant-gardistische experimenten van het Nieuwe Bouwen van architecten als Gerrit Rietveld en Jan Duiker.
Tot de innovaties die zijn toegepast, behoren de thermische isolatie, een gevelbekleding van onbehandeld redwood en een stalen draagconstructie. Op ontnuchterend eenvoudige wijze zette Bonnema zeven stalen spanten op gelijke afstand naast elkaar, legde er vloeren en een dak van beton op en plaatste binnen dat geheel een gemetselde kern. Hiermee creëerde hij een flexibel indeelbaar woonblok.
De gemetselde kern in het huis waarborgt de stabiliteit en herbergt alle onderdelen die om een vaste plek vragen, zoals keuken en sanitair. Hieromheen is een vrij indeelbare ruimte, in tweeën gedeeld door een grote glaswand. Waar privacy is gewenst zijn houten wanden geplaatst. Deze wanden in het huis en de houten gevelvlakken aan de buitenzijde sluiten nergens aan op het plafond (ze hebben dan ook geen dragende functie). Hierdoor ontstond een groot ruimtelijk effect, alsof de verdiepingsvloer en het dak 'zweven'. Grote glaspuien zorgen voor visueel contact met de tuin, ontworpen door Mien Ruys, waarbij binnen en buiten op fascinerende wijze in elkaar overlopen.
Bij het ontwerpen van woning en tuin is van het begin af aan rekening gehouden met de oude bomen op het terrein, waaronder een stokoude kastanje. Door zijn ligging, vorm en houten gevelbekleding vormt de woning een natuurlijke toevoeging aan de grillige bomenformatie.
Abe Bonnema (1926-2001) was een honkvaste Fries die vanuit Hurdegaryp in het hele land gebouwd heeft. Gebouwen waren voor Bonnema gebruiksartikelen die moesten voldoen aan de eisen van de gebruiker. Met ijzeren logica produceerde Bonnema een belangrijk oeuvre, waaronder woningen, kantoren en openbare gebouwen. Hieronder de glazen torens van Nationale Nederlanden in Rotterdam, de Achmeatoren in Leeuwarden en het ‘Boek' in Amsterdam.
Voor meer informatie zie Jaarverslag Vereniging Hendrick de Keyser 92 (2010), pp. 10-11 en 97 (2015), pp. 13-14.