Binnenkijken in een iconisch Haarlems huisje | Hendrick de Keyser Monumenten

Iris wist het al op jonge leeftijd. Dat rijtje Haarlemse huisjes, dat was iets bijzonders. ‘Ik weet nog dat ik als kind naar het Frans Hals museum ben geweest, en deze huisjes toen heb onthouden als ‘het museum’. Ik was nog heel jong en dacht, die huisjes, met die bomen, dát is het museum. Pas toen ik hier jaren later weer kwam, realiseerde ik me dat het museum niet hier, maar aan de overkant staat! Als kind had ik deze huisjes dus al in de smiezen.’

We zitten in de woonkamer van één van de twaalf iconische Haarlemse trapgevelhuisjes aan het Groot Heiligland. De tuindeuren staan open, de zon schijnt naar binnen, de vogels fluiten, en Iris vertelt; ‘Toen ik hier een paar jaar geleden na een bezoek aan het Frans Hals museum met mijn moeder naar buiten liep en de huisjes weer zag, zei ik nog tegen haar ‘je zou hier maar wonen…’ Dat is toch bizar? Ik keek naar precies dít huis, en nu woon ik er gewoon!’

Dankzij Piet en Kees

Naast haar werk als pedagogisch begeleider op een behandelgroep voor kinderen met een taalontwikkelingsstoornis maakt Iris illustraties en schilderijen onder de naam PIETenKEES. Vernoemd naar de 80-jarige tweeling Piet en Kees, die altijd tegenover het ouderlijk huis van haar vader in Castricum hebben gewoond. ‘Ik dacht altijd als ik ooit een winkeltje start, ga ik ‘t Piet en Kees noemen. Ik vond ’t gewoon zo’n grappig stel, echt heerlijke, nuchtere types.’

Iris maakt werk in opdracht, zoals een serie portretten voor het ministerie van Financiën, of illustraties voor Hema. Maar het leukst vindt zij het om vrij werk te maken. 'Mijn hart ligt bij het schilderen van vrouwelijke portretten, dat hoop ik nog heel lang te kunnen doen.’ De schilderijen en posters van Iris worden goed verkocht, maar dat ze haar ook aan haar droomhuis zouden helpen, had ze niet kunnen bedenken.

‘Drie jaar geleden was ik op zoek naar een huisje voor mezelf. Mijn huidige buurvrouw Femke, die ik kende van haar Instagram account Fika & Fest waar ze regelmatig mooie foto’s postte van haar huis, had online een portret bij me gekocht. De print paste op zich prima door de brievenbus, maar ik dacht ik bel toch even aan om hem persoonlijk af te geven. We raakten in gesprek, en toen ik aangaf dat ik op zoek was naar een huisje, zei ze “oh maar hierboven komt wat vrij!” Ik kon het bijna niet geloven, en heb meteen een brief geschreven aan Hendrick de Keyser.’

Perfect match

Het was nog wel even spannend, want bij elk huis dat Hendrick verhuurt wordt er gezocht de juiste match tussen het huis en de huurder. ‘Begrijpelijk’, zegt Iris, ‘want het is natuurlijk heel anders wonen dan in een nieuwbouwhuis. Dit is echt een oud huis, met enkel glas en een krakende vloer. Ik denk dan ook wel dat je een liefde moet hebben voor oude huizen wil je dat allemaal appreciëren. Ik heb bijvoorbeeld geïnvesteerd in lekkere dekens, want ja het is soms best wel koud. Ik heb altijd al gehouden van oude huizen, ik vind ze prachtig. Ook dat verzakte bobbelige glas vind ik zo mooi. En dat hebben deze huisjes ook.' Na een paar maanden wachten verhuisde Iris naar de kleine bovenwoning op nummer 81. ‘Ik kon ineens gaan wonen in de huisjes die ik altijd al zo bijzonder had gevonden. Meant to be! Ja, zo voelde het echt.’

Onderdeel van de geschiedenis

‘Ik was helemaal gelukkig in mijn huisje toen ik anderhalf jaar later mijn vriend ontmoette. Op onze eerste date zei ik ‘wat vind je van een latrelatie?’, want ik dacht ik ga hier nooit meer weg, dit huisje is heel klein, maar té leuk!’ Gelukkig hoorde ze van buurvrouw Femke dat de bewoners van een paar huizen verderop gingen verhuizen, en inmiddels wonen Iris en haar vriend alweer een jaar samen in hun droomhuis.
De liefde voor oude huizen en architectuur delen ze: ‘Als we in een andere stad zijn, kijken we de hele tijd omhoog en stoten we elkaar continu aan. Soms zien we een heel mooi, oud huis uit bijvoorbeeld 1790, en dan bedenken we dat óns huis toen al bijna 200 jaar bestond. Ik vind het zo speciaal om te bedenken dat dit huis onderdeel is geweest van het leven van zoveel mensen de afgelopen vier eeuwen. En hoe wij dan weer een minuscuul onderdeel vormen van de geschiedenis van dit huis.’

Sprookje

Ondanks de rijke geschiedenis van het 17e-eeuwse huisje, zie je er toch helemaal de stijl van Iris in terug; De kleuren, de vintage vondsten, en natuurlijk haar portretten aan de muur. De kleuren die ze gebruikt in haar werk komen ook terug in de kleuren die ze in het huis heeft gekozen. Het voelt bijna alsof je in haar schilderijen rondloopt. Het zachte lila in de hal, de zalmroze wanden in haar atelier. Alleen de woonkamer bleef wit. “De woonkamer wilde ik echt een oase van rust houden, zodat de aandacht naar buiten gaat en naar de ramen, want dat is al zo mooi.'
‘Ik word enorm geïnspireerd door dit huis. Die lichtinval in de woonkamer, de zon die door de bomen schijnt en hoe dat dan in huis valt. En überhaupt de straat natuurlijk. En de natuur hierachter is fijn. Als ik door het Lijnzaadpoortje naar de tuin loop en mijn fiets onder het afdakje met die mooie dakpannetjes en de klimop zet, maakt me dat elke keer weer blij. Het voelt als een sprookje.’   

Frans Hals
Vanuit haar slaapkamer kijkt Iris op het standbeeld van Frans Hals bevestigd op de gevel van het museum. ‘Dat is toch bizar? Dat je uit je raam kijkt terwijl je aan het schilderen bent en dan Frans Hals himself toekijkt? Dat is wel enorm inspirerend natuurlijk. Je kunt ook zo even het Frans Hals museum inlopen, of een ander museum hier in de buurt, je doet meteen inspiratie op.’

Ultiem wonen

Intussen zijn we verhuisd naar de tuin, een verborgen groene oase in de binnenstad. ‘Ik vind de tuin echt heerlijk. Het is zo rustig, en stil, en al die vogels die ik kan spotten in mijn eigen tuin. Boomkruipertje, ook weleens een specht, vinken, Vlaamse gaaien, winterkoninkjes, er zit van alles hier. Zelfs uilen! Je ziet ze niet, maar je hoort het mannetje en het vrouwtje die typische uil-geluiden maken naar elkaar.’
Ook boven in haar atelier staat haar verrekijker altijd klaar. “Daar zit ik dan te werken voor het raam en denk ik ineens, wat is dát? Dan pak ik mijn verrekijker erbij en zie ik daar weer een winterkoninkje dat zich aan het wassen is, of zelfs een nestje, zo schattig! Dus ja, dit is voor mij echt ultiem wonen.’
Iris houdt van elk hoekje van haar huis. ‘De tuin is fantastisch, maar ook hier in de woonkamer zit ik heel graag, en op het daybed in de hal, in mijn slaapkamer, ik ben eigenlijk overal heel graag! Zelfs als ik even iets moet pakken op het zoldertje kijk ik toch altijd even naar beneden door het raam in de slaapkamer, naar het oude mannetje op het Frans Hals museum. Dat was ooit een oudemannenhuis, en het oude mannetje staat er nog steeds te koekeloeren.’

Een huis in een huis

Dan wordt onze aandacht getrokken door een klein keramieken huisje in de vensterbank. Het lijkt precies op het huis van Iris. ‘Mijn oom Ton is kunstenaar en heeft mij en mijn vriend verrast met dit huisje. Hij had stiekem bij Hendrick de Keyser oude foto's opgevraagd van ons huis en heeft het minutieus nagemaakt van keramiek. Toen we naar zijn expositie kwamen stond het daar opeens. Echt wel een beetje een emotioneel moment ook, we vonden het zo mooi!

Binnenkijken

Toen Iris haar eerste Hendrick huisje huurde kende ze Hendrick de Keyser nog niet, en had ze geen idee dat je die bijzondere huisjes in Haarlem zou kunnen huren. ‘Er ging een wereld voor me open! En nu zie ik overal dat blauwe schildje. Hé, dat is ook een Hendrick de Keyser huis, hé, en die ook! En het zijn altijd hele mooie panden.
Ik heb veel Hendrick huizen van de buitenkant bewonderd, maar tijdens Open Monumentendag ben ik binnen geweest in Huis Hodshon aan het Spaarne in Haarlem. Prachtig! En ik vind het heerlijk om op de site het huuraanbod te bekijken. Gewoon om even te kijken hoe zo’n huis er van binnen uitziet. En ook de museumhuizen en de vakantiehuizen...zo gaaf die Atelierwoning ergens achter zo’n dijkje op Vlieland. Daar wil ik nog wel eens een keer naartoe.’

Wil je meer zien? Volg Iris op Instagram @pietenkees of kijk op pietenkees.com.

De Haarlemse huisjes aan het Groot Heiligland

De beroemde Haarlemse huisjes aan het Groot Heiligland werden tussen 1608 en 1616 gebouwd als huurwoningen bij het Elisabeths Gasthuis. Het bouwen van huurhuizen was in de 17de eeuw een gebruikelijke vorm van geldbelegging voor gasthuizen. Oorspronkelijk stonden er twintig gelijkvormige huisjes, en was het complex een van de vroegste voorbeelden van seriebouw op grote schaal. In 1906 werden acht huisjes afgebroken. De overgebleven twaalf huisjes met hun karakteristieke trapgevels leveren samen met het Frans Hals Museum - het voormalige oudemannenhuis en later weeshuis - een uniek straatbeeld in Haarlem.