Wijdesteeg 1

De Warmoesstraat gaat terug op een dijk langs de Amstel en bewaart de oudste woonhuizen van Amsterdam. Dit huis grensde aan de achterzijde met zijn erf aan het kerkhof van de Oude Kerk. Later werden daar de pandjes Enge Kerksteeg 2 en 4 gebouwd, die eveneens in het bezit zijn van de Vereniging. 

De Warmoesstraat was tot in de 17de eeuw de deftigste winkelstraat van Amsterdam. Ook dit huis was een winkelhuis, dat voornamelijk werd bewoond door stoffenhandelaren. De bouwgeschiedenis is ingewikkeld en werd pas duidelijk bij de restauratie van 1990. Kern van de huidige bebouwing is een huis uit circa 1480 dat bestond uit een zeer hoge begane grond en een zolder. Het was 15 meter lang en werd door een zwaar gotisch houtskelet verdeeld in 7 vakken. De voorste vier vakken vormden de winkel (voorhuis). Het achterstuk bevatte de woning (binnenhaard) en was door een insteekvloer verdeeld in twee kamers boven elkaar. 

Bij een grote verbouwing in 1628 werd het huis voor de eerste maal aangepast. De insteekvloer werd naar voren toe doorgezet, zodat meer woonruimte beschikbaar kwam. Het oude voorhuis werd daardoor verkleind tot twee vakken. Tegelijk met deze ingreep kreeg het huis nieuwe gevels, zowel aan de voorzijde als aan de zijde van de steeg. Deze kwamen waarschijnlijk in de plaats van een houten gevelbeplanking. Aan de zijkant is 17de-eeuwse situatie in grote lijnen bewaard gebleven. Aan de voorzijde werd de gevel van 1628 omstreeks 1870 gesloopt en vervangen door een eenvoudige lijstgevel, die hoger werd opgetrokken dan het oude huis om beter aan te sluiten bij de buurpanden. Aan de indeling van de pui is te zien dat de 17de-eeuwse insteekvloer nu werd doorgezet tot aan de voorgevel. Op deze manier werd het mogelijk om boven de winkel een apart bovenhuis te verhuren. 

Bij de restauratie werd inwendig de toestand van 1628 hersteld zodat in het voorgedeelte van de winkel de volle hoogte van de begane grond waarneembaar is. Het zware houtskelet is opgebouwd uit muurstijlen, korbelen en sleutelstukken met peerkraalprofielen. Het is zeer bijzonder dat een huis van deze ouderdom zich over een periode van meer dan vijfhonderd jaar op deze plek in het centrum heeft weten te handhaven.

Voor meer informatie zie Huizen in Nederland, deel II Amsterdam, pp. 126-135.