Westerstraat 76

Dit laat-middeleeuwse huis lag bij de bouw aan de westelijke rand van de stad. Waarschijnlijk dateert het uit het tweede kwart van de 16de eeuw. Door de stadsuitleg van 1590, waarbij Enkhuizen als belangrijke havenstad in oppervlakte verdubbelde, kwam het midden in de stad te liggen. Het is waarschijnlijk het oudst bewaarde stenen woonhuis in Noord-Holland boven het IJ. Het is niet zeker of de gevel in aanvang een houten of een stenen onderpui had. 

Inwendig heeft het pand een voor de late middeleeuwen typerende brede en diepe aanleg zonder verdieping. Het houtskelet dateert nog uit de tijd van de voorgevel en is opgebouwd uit muurstijlen met dekbalken, sleutelstukken en korbelen. Karakteristiek zijn de rijk bewerkte peerkraalsleutelstukken en de versierde schoorsteenraveling. De spiltrap op de grens van het voorhuis en de binnenhaard werd daar later geplaatst en kwam waarschijnlijk in de plaats van een steile, houten ladder.

Het huis moet bij de bouw een van de voornaamste huizen van Enkhuizen zijn geweest. In de 16de eeuw was het in bezit van de adellijke familie Van Westphalen. Mogelijk waren zij de opdrachtgevers van de bouw. In de 17de eeuw werd het huis bewoond door Frederik van Westphalen, een bekend wetenschapper en oudheidkundige. Het huis bleef tot 1708 in bezit van de familie Van Westphalen.

Uniek is het dat het bovengedeelte van de laat-gotische trapgevel altijd bewaard is gebleven. De geveltrappen hebben bijzondere, stervormig gemetselde pinakels die rusten op gebeeldhouwde kraagsteentjes. De pinakels werden waarschijnlijk bekroond door gemetselde of smeedijzeren ornamenten die reeds sinds lange tijd zijn verdwenen.

Voor meer informatie zie Huizen in Nederland, deel I Friesland en Noord-Holland, pp. 228-230.