Vml. raadhuis

Het rechthuis in Nieuwkoop werd gebouwd in 1628. Sinds 1949 is het in bezit van ‘Hendrick de Keyser'. Na de restauratie van 1960 is het gebouw in gebruik als expositieruimte van het plaatselijke kunstenaarsgenootschap.
Sinds 1394 was Nieuwkoop een ‘hoge heerlijkheid'. Een heerlijkheid was een feodale bestuursvorm stammend uit de middeleeuwen waarbij de vorst zijn rechtsmacht in leen gaf aan een heer op zowel juridisch als bestuurlijk gebied. Een heer in een ‘hoge heerlijkheid' verkreeg hierboven het recht om misdadigers ter dood te laten veroordelen. Hier hoorde een rechthuis bij, een gebouw dat gebruikt werd voor de rechtspraak maar ook voor vergaderingen van de schepenen en als archief. 

De eenvoudige tuitgevel van het rechthuis heeft gestapelde pilasters en een klein fronton. Daarboven prijkt het alliantiewapen van de bouwheer Johan de Bruyn van Buytewech en zijn vrouw Cornelia van Duyvelandt van Rhoon. De Bruyn van Buytewech werd in 1617 door koop, heer van ‘Nieuwkoop, Noorden en Achtienhoven' en liet in 1628 het rechthuis bouwen. In het gemeentearchief worden de bestekken bewaard van het timmer- en metselwerk waardoor we goed ingelicht zijn over de bouw. 

Het interieur bestaat uit een boven het straatniveau gelegen hoofdverdieping en een zolder. De hoofdverdieping werd gebruikt als vergaderkamer. Onder de hoofdverdieping was een kelder. De ruimte van de kelder en de hoofdverdieping waren beide in tweeën gedeeld door middel van een ‘ middelmuur' en een deurkozijn. Beide verdiepingen hebben enkelvoudige balklagen op korte grenenhouten consoles.

Voor meer informatie zie Huizen in Nederland, deel III Zeeland en Zuid-Holland, pp. 418-423.