Noard 5

Dicht bij het marktplein, aan de hoofdstraat van Workum ligt het pand Noard 5. De hoofdstraat van Workum bestaat uit twee huizenrijen aan weerszijden van de in 1875 gedempte Wijmerts, die in verbinding stond met de Zuiderzee.
De bewonersgeschiedenis van het huis is niet verder bekend dan 1749. De gevelsteen geeft echter aan dat het in 1663 gebouwd is.

In 1792 werd het huis verkocht aan Daniel Bonifatius de Haer,die sinds 1785 eigenaar van het buurpand Noard 3 was. Hij gebruikte Noard 5 als koetshuis, stal en knechtenwoning bij zijn woonhuis, hetgeen met een ingrijpende verbouwing gepaard ging. Tot 1933 was het pand in gebruik als koetshuis. 

De gevel vertoont een merkwaardige combinatie van een trapgevel en een gevelindeling door middel van pilasters. De pilasters zijn zeer rijk gedecoreerd met gebeeldhouwde festoenen welke geleverd werden door een beeldhouwer uit Leeuwarden. In 1792 werden grote staldeuren in de gevel geplaatst die tijdens de restauratie van 1985 weer werden verwijderd. De middelste pilasters werden aangeheeld maar niet voorzien van beeldhouwwerk zodat het verschil tussen oud en nieuw zichtbaar is. 

Oorspronkelijk lag achter de gevel het voorhuis met aan de rechterzijde een onderkelderde zijkamer. Daarachter was een binnenhaard en een achterkamer met een gang. De afscheiding tussen de twee woonvertrekken, die beide een stookplaats bezaten, werd gevormd door een bedstedewand aan weerszijden.

Toen het pand door Vereniging Hendrick de Keyser werd aangekocht, was het voorgedeelte ingericht als koetshuis en het achtergedeelte als stal met grup langs de wanden. De balklaag van de begane grond is van grenenhout en rust op eenvoudig, geprofileerde sleutelstukken. Tijdens de restauratie werden langs de wanden nog veel restanten van tegellambriseringen teruggevonden.

In 2015 werd de originele bedstedewand uit Noard 3 geplaatst in dit pand.

Voor meer informatie zie Huizen in Nederland, deel I Friesland en Noord-Holland, pp. 147-150  en Jaarverslag Vereniging Hendrick de Keyser 97 (2015), pp. 20.