Leeteinde 4-6
Leeteinde 4_6, 1151 AK Broek in Waterland, Noord-Holland
Bekijk op kaartDit huis ligt in de dorpskern, tegenover de Hervormde Kerk. Aan de overzijde van het Leeteinde, grenzend aan het water van de Dee is een tuin die van oudsher bij het huis hoorde. In de 18de eeuw was in het huis een bierhandel gevestigd. In 1764 was Claas Musch eigenaar. Musch was schout, gerechtsbode en bierhandelaar. De 19de eeuw was een stuk minder voorspoedig: het huis werd toen in drie delen bewoond. In 1962 werd het huis in desolate staat aangekocht door de Vereniging.
Leeteinde 4-6 is een prachtig voorbeeld van het traditionele Broeker huis. Het bestaat uit een voorgedeelte, dat mogelijk een kern heeft daterend van kort na de Spaanse verwoestingen van 1573, een breder en hoger middendeel uit 1671 en een achteraanbouw (‘goedjaarseind') uit de 18de eeuw.
Het middendeel heeft een ‘vierkant'-constructie, zoals wordt aangetroffen in Westfriese stolpboerderijen. Een dergelijke stolpconstructie komt ook voor als achteraanbouw bij Broeker woonhuizen gedurende de tweede helft van de 17de en het begin van de 18de eeuw. In deze tijd beleefde het dorp een economische teruggang. De bevolking schakelde over op veeteelt en hooihandel. Veepest en overstromingen maakten echter een einde aan de veeteelt.
De aangebouwde boerderijgedeelten werden niet afgebroken maar bij het woongedeelte getrokken. De voormalige hooiberg bevatte in de 18de eeuw niet zelden het deftigste deel van het huis.
Omstreeks 1728 werd het huis naar achter uitgebreid met een onderkelderde kamer. De kelder diende als opslag van de ‘bierstekerij'. In 1775 bevatte de kelder 24 vaten bier. De opkamer fungeerde mogelijk als kantoortje van de firma.
Voor meer informatie zie Huizen in Nederland, deel I Friesland en Noord-Holland, pp. 311-315.