Lange Achterweg 36-82

Het ‘Weeshuis der Hervormden' in het centrum van Schiedam is eeuwenlang de opvangplek geweest voor weeskinderen, halfwezen, vondelingen, voogdijkinderen en verlaten kinderen van de jeneverstad. Het heeft een 400 jaar lange geschiedenis. Met de opbrengsten van een goede doelen loterij werd de bouw van het weeshuis in 1605 bekostigd. In 1779-1782, een periode van welvaart en bouwactiviteit in Schiedam, werd dit eerste gebouw grotendeels door nieuwbouw vervangen. 

Het elegante weeshuis, ontworpen in de neoclassicistische Lodewijk XVI-stijl door de Schiedamse stadsarchitect Rutger van Bol'Es. Het besloeg drie vleugels rondom een binnenplaats. In het gebouw waren leslokalen, een regentenkamer, een eetzaal en keuken, een mangelkamer en vertrekken voor de binnenvader en binnenmoeder. Jongens en meisjes woonden er strikt gescheiden.

Op de voorgevel stonden twee grote beelden van ‘Jan en Kaat' in weeshuis-kledij, die tot op de dag van vandaag de oude functie van het gebouw illustreren.

De linker ingang gebruikten de wezen twee maal, één keer als ze het weeshuis betraden, de laatste keer als ze het huis verlieten. De rechter ingang was oorspronkelijk de ingang naar de kapel, echter 100 jaar na de bouw werd daar een was- en stookgelegenheid in ondergebracht. Bij een verbouwing in de jaren '80 is de rechter ingang de hoofdingang van het complex geworden.

Met het vertrek van de laatste wees veranderde de functie van het gebouw. Het college van regenten kreeg de functie van beheerder voor projecten voor jeugd en welzijn en het historische gebouw werd omgebouwd tot een wooncomplex met 23 zogenaamde HAT eenheden. Niet alleen de functie maar ook het historische interieur verdween. 
Toch is er nog veel bewaard. Zo heeft het gebouw een regentenkamer met 18de-eeuws goudleerbehang en de oude indeling kan gereconstrueerd worden. 

De Vereniging restaureert het complex in fases waarbij de historische indeling zal worden teruggebracht.

Voor meer informatie zie Jaarverslag Vereniging Hendrick de Keyser 91 (2009), pp. 17-19 en jaarverslag Vereniging Hendrick de Keyser 99 (2017), pp. 31-32.