Kuil 32

De Kuil was een kolk die het water van het Achterom verbond met de buitenhaven. Kuil 32, vlakbij de hoek met de Wijdesteeg, werd vermoedelijk in de eerste helft van de 17de eeuw gebouwd. Het huis heeft een trapgevel, iets vooroverhellend (‘op vlucht’ gebouwd), met gemetselde ontlastingsbogen, waterlijsten, dekplaten en een toppilaster. In de geveltop zitten kruiskozijnen met luiken, terwijl de onderpui een gereconstrueerde 18de-eeuwse indeling heeft. Oorspronkelijk zal het pand een houten onderpui hebben gehad.

Meer dan 250 jaar is in het pand onafgebroken een bakkerij gevestigd geweest en de namen van de bakkers die met hun gezinnen in het huis woonden zijn van het begin van de 18de eeuw tot 1943 bekend. De eerste schriftelijke vermelding van het huis is in 1716, in de registers van de 80ste penning. Het werd toen voor 200 gulden verkocht aan de bakker Roeloff Wijntgis die het als huurder al vanaf het eind van de 18de eeuw bewoonde. In 1727 werd het pand, waarin ‘al vele jaren’ een bakkerij was gevestigd, verkocht aan de ‘roggebroodbakker’ Jan Preght. Na hem werd de bakkerij voortgezet door zijn zoon Hendrik Preght. De boedelinvetaris die werd opgemaakt na zijn overlijden in 1782 geeft een indruk van de indeling van het huis en de bewoning in deze periode. In 1878 werd opnieuw een boedelinventaris gemaakt. In 1943 moest de laatste bakker noodgedwongen stoppen en kwam er een einde aan de lange reeks van bakkerijen in het huis.

In 1929 werd het huis op de gemeentelijke monumentenlijst geplaatst. Dit kon niet voorkomen dat het in steeds bouwvalliger staat raakte. In 1958 kocht de gemeente Hoorn het verwaarloosde oude huis op aandringen van Vereniging Oud Hoorn waarna het in 1965 aan Vereniging Hendrick de Keyser werd overgedragen. Tijdens de restauratie in najaar 1967 stortte het huis, dat zeer bouwvallig was, door een zware storm in. Het werd met hergebruik van historische bouwmaterialen opnieuw opgetrokken. De indeling van het huis is bij de herbouw gewijzigd.

Uit de twee boedelinventarissen van 1782 en 1878 en een opmeting van 1957 weten we meer over de historische indeling van het huis. Het had aan de straat een voorhuis met aan de rechterkant een zijkamer met bedstede. Achter het voorhuis lag de binnenhaard, een groot vertrek waarin een bedstede, een stookplaats en in een hoek de grote bakkersoven. Links naast de binnenhaard was een gang naar het achterterrein, waar tegen de achtergevel in een aanbouw de bakkerswerkplaats stond met toegang tot de bakkersoven.

De zolder van het huis diende geheel voor opslag, onder andere van rogge en meel.
In het benedenhuis was echter extra woonruimte gemaakt door de aanwezigheid van insteekvloeren en hangkamertjes. Zo was er boven de zijkamer een hangkamer met bedstede, toegankelijk over een ladder, en vanaf dit hangkamertje gaf een tweede ladder toegang tot de zolder. Boven de gang bevond zich een tweede insteekruimte en in de binnenhaard was een derde insteek die in de inventaris als ‘op de oven’ wordt aangeduid.

Voor meer informatie zie Huizen in Nederland, deel I Friesland en Noord-Holland, pp. 265-266. Zie ook: A. Boezaard, ‘Kuil 32’, in: Oud Hoorn 11 (1989) nr 4, p. 108-114.