Karwijhof

Huis Polman is onderdeel van de Karwijhof in Nagele. Dit hofje met 32 doorzon arbeiderswoningen, ontworpen door Lotte Stam-Beese (1903-1988) en Ernest Groosman (1917-1999), is een icoon van de Nederlandse wederopbouwarchitectuur. 
Nagele, gelegen in de Noordoostpolder, is het enige dorp in Nederland dat volledig volgens de principes van het Nieuwe Bouwen is gebouwd. Terwijl de andere dorpen in de polder werden ontworpen met een ‘traditionele' kern, kerk en winkels, werd voor Nagele een radicaal andere opzet gekozen. De ontwerpopdracht ging naar een groep vooruitstrevende architecten en ontwerpers, waaronder Aldo van Eyck, Gerrit Rietveld, Jaap Bakema, Lotte Stam en Mien Ruys. Zij maakten van Nagele een laboratorium van hun ideeën op het gebied van stedenbouw en architectuur.

Het centrum van Nagele wordt gevormd door een grasveld waarin drie kerken en drie scholen werden gebouwd. Rondom deze kern kwamen verschillende door groen omzoomde woonhofjes tot stand. Een van de ideeën, het scheiden van functies als wonen, werken en recreatie, is goed te zien in deze opzet. Het dorp werd ‘een ruimte in de ruimte', zo wordt het in beeld gebracht in de beroemde documentaire Een Nieuw Dorp op Nieuw Land (1960) van de recent overleden cineast Louis van Gasteren.

De Karwijhof is een van de best bewaarde woonhoven van Nagele. De schetsen werden gemaakt in 1955 door Lotte Stam-Beese. Later werd ook Ernest Groosman bij het plan betrokken. De twee-onder-een-kap woningen kregen een gespiegelde plattegrond en via lage entrees zijn de huizen met elkaar verbonden. Door de jaren heen is, op de kleurstelling na, relatief weinig aan de woningen veranderd. De Karwijhof is daardoor een gaaf bewaard vroeg voorbeeld van moderne sociale woningbouw in de wederopbouwtijd, zoals die veel navolging zou krijgen.

De woningen worden gefaseerd gerestaureerd. Het hofje is aangewezen als pilot om vergaande energiebesparende maatregelen te treffen en de wijk klaar te maken voor een aardgasloos bestaan.

Museumhuis
Huis Polman, de woning op nummer 20, is te bezoeken als Museumhuis. Deze woning is geheel ingericht in de stijl van de jaren ’50. Bij de restauratie zijn aan de buitenzijde de originele kleuren teruggebracht. Intern heeft het de indeling en interieur uit de bouwtijd met onderdelen zoals het lavet en een Bruynzeelkeuken. In dit Museumhuis gaan we terug naar 1956 toen het huis net was gebouwd. De inrichting is een feest van herkenning voor velen van ons! 
Informatie over openingstijden en tickets vindt u op Huis Polman | Museumhuizen.

Monument en bed
De woning ernaast (nummer 19) is te huur als Monument en Bed, één van de vakantiehuizen van de Vereniging. Deze is geheel in de stijl van de jaren ’70, toen veel van de woningen in de Karwijhof gemoderniseerd werden. De inrichting is licht, modern en warm tegelijk. Kleurrijke kunstwerken maken het helemaal af. 

Lees verder:
Nagele: een wederopbouwgebied van nationaal belang

Voor meer informatie zie ook Jaarverslag Vereniging Hendrick de Keyser 98 (2016), pp. 13-15 en Huizen in Nederland (2018) 412-416.