Havenrak 1

Bijna driehonderd jaar lang, van 1671 tot 1951, was op de plaats van dit huis een bakkerij gevestigd. Archiefonderzoek en graafwerkzaamheden hebben echter duidelijk gemaakt dat het huis een nog langere geschiedenis heeft. In 1671 verkocht Aaltje Barentz het huis met erf aan Jan Harmensz. Het werd toen ‘tot een Brood Bakkerij gemaakt'. In 1779 kwam de bakkerij in bezit van Pieter Jacobsz Mars. Drie jaar later werd door hem, met consent van de vroedschap, gecollecteerd in het dorp, ter vernieuwing van zijn ‘afgekeurde bakkersoven en zijn vervallen huijs'. In 1783 werd het huis nieuw opgetrokken, met een ‘Saagsel Schuur' voor de bakkerij. Sindsdien bleef er steeds een ‘broodbakker- en koekbakkers affaire' gevestigd, tot 1951 toen het woonhuis werd met een antiekwinkeltje. Het huis bevat nog veel historische elementen, waaronder restanten van de bakkerswinkel. 

Zeer zeldzaam is de ‘kralentuin' bij het huis, een restant van de beroemde tuin van Aaltje Fregeres, een toeristische bezienswaardigheid in de negentiende eeuw, geroemd in tuinboeken en reisgidsen. Een perkje rondom een zuil is in een stervormig patroon belegd met blauwe, witte en zwarte glaskralen. Kralentuinen zijn een Noord-Hollands verschijnsel dat zijn oorsprong heeft in de 17de eeuw. Bij de handel op de Oost en West werden glaskralen als ruilmiddel gebruikt. In later tijd toen de glaskralen hun ruilwaarde hadden verloren, werden kralentuinen aangelegd. Het tuintje in Broek in Waterland is daar een uniek voorbeeld van.

Voor meer informatie zie Jaarverslag Vereniging Hendrick de Keyser 89 (2007), pp. 9-10, 90 (2008), pp.22-23 en 91 (2009), pp. 24-25.