De Leemte
Schutterstraat 1, 2611 MX Delft, Zuid-Holland
Bekijk op kaartSchutterstraat 1 in Delft werd in 1993-1994 gebouwd als experimentele, ‘duurzame’ atelierwoning naar een ontwerp van de architect Ernest Israëls (1950-2017) van Bureau BOOM en zijn partner Marijke Faber en is daarmee een bijzonder vroeg voorbeeld van duurzaam milieubewust bouwen in de stad.
Schutterstraat 1 in Delft is een duurzaam huis avant la lettre. Met z’n deels in helderrode bakstenen, deels in bruinkleurige leemstuc opgetrokken gevels is het huis een duidelijke aandachtstrekker in een toch al bijzondere straat. De middenin de historische binnenstad van Delft gelegen straat werd pas in 1990 aangelegd op een herontwikkelingsterrein en bestaat enkel uit zelfbouwkavels. De straat is een vroeg voorbeeld van een type woningbouwontwikkeling dat in de afgelopen decennia erg populair is geworden in Nederland. Met een kleine voorschriftenlijst konden kopers hier naar eigen inzicht een huis laten bouwen. Waar de meeste huizen wel gemeenschappelijke kenmerken delen, is het hoekhuis Schutterstraat 1 niet alleen in gevelbekleding een opmerkelijke verschijning.
Het huis was een experiment in mens- en milieuvriendelijk bouwen met veel aandacht voor ecologie en duurzaamheid. Het onconventionele ontwerp werd grotendeels gemaakt van natuurlijke, hergebruikte en locally sourced materialen. In plaats van een traditionele bouw in baksteen of beton, besloten Israëls en Faber het huis op te trekken in blokken stroleem, die zij samen met een team vrijwilligers zelf op de bouwplaats vervaardigden. Er zijn bijzondere details en experimentele technieken toegepast om de impact op het milieu te minimaliseren (duurzame bouwmaterialen, geen aansluiting op riool door gebruik van een composteur, zonne-energie middels PV-panelen, een watersysteem met opgevangen regenwater en waterzuivering, een vloeikas op het dak, een groen dak, voorzetramen en isolatieluiken, etc.). Materialen zijn zodanig gekozen dat schilderwerk veelal overbodig is. Door het huis aan Hendrick de Keyser te schenken heeft Marijke Faber zeker gesteld dat dit bijzondere, milieubewuste huis voor de toekomst bewaard blijft, ook als studieobject voor architecten, studenten en geïnteresseerden in duurzaamheid.
DE SCHENKSTER
De Leemte, Delft, 1994
Marijke Faber, eigenaar/ontwerper
Het composttoilet trekt het meest bekijks met zijn drie aparte reservoirs: één voor urine, één voor ontlasting en één gft. "Ook mannen moeten hier zittend plassen", zegt Marijke Faber (78). Zij woont al dertig jaar in dit huis in Delft, de eerste stro-leem stadswoning in Nederland. Al ver voor de duurzame agenda van nu, focuste haar in 2017 overleden man, de architect Ernest Israëls, zich op energiezuinig wonen. Op een zelfbouwkavel bouwde hij samen met zijn vrouw hun droomhuis: een woning met eigen waterzuivering, veel zonnepanelen en louter circulaire materialen. ‘Als je dit huis afbreekt, kun je er slaplantjes op verbouwen’, zei hij. Faber woont er nog steeds met veel plezier, maar is bezorgd over de toekomst van het huis. Met Hendrick de Keyser Monumenten kwam ze daarom een schenkingsconstructie overeen; ze kan er blijven wonen tot haar dood, en de vereniging zorgt dat het huis intact blijft als vroeg monument van duurzaam bouwen. ‘Dat vind ik een heel geruststellend gevoel.’