Barmhartige Samaritaan

Dit pand is een gaaf bewaard voorbeeld van een Westfriese stolpboerderij. Als modelhoeve werd dit boerderijtype ruim toegepast in de 17de-eeuwse polders Beemster, Purmer en Schermer.

De stolpboerderij ontleent zijn naam aan het piramidevormige dak. Het woongedeelte ligt hier langs de linker zijgevel. Het is herkenbaar aan het veld met pannen dat in het rieten dak ter plaatse van de binnenhaard is uitgespaard. Het voorhuis aan de straatzijde heeft een trapgevel met siermetselwerk in de boogvelden. Deze pronkfaçade volgde de vormgeving van woonhuizen in de stad.

In het kalf boven de deur is een gebeeldhouwd reliëf met een bijbelse voorstelling waaraan de boerderij haar naam ontleent. De ingang van het voorhuis werd alleen gebruikt bij bijzondere gebeurtenissen zoals een huwelijk of begrafenis. Het ontbreken van vensters aan weerszijden van de ingang hangt samen met het gebruik van deze ruimten als koele opslag. De muurankers volgen de belijning van de topgevel. De daagse ingang lag in de zijgevel en gaf via een klein portaaltje toegang tot de woonkamer.

Naast het voorhuis ligt een vertrek waar men in Westfriese boerderijen meestal een zaad- of kaaskamer aantreft maar dat hier als woonvertrek is ingericht. De aanwezigheid van een grote stookplaats en bedstee maken dat zichtbaar.

De ‘zomerstal' die zich uitstrekte langs de hele achtergevel was het gedeelte van de stal dat in de zomer, wanneer het vee op het land was, met behulp van vlonders en tapijten werd ingericht tot tijdelijke pronkkamer. In de 19de eeuw werd het vertrek voorzien van een schouwtje en als permanent woonvertrek in gebruik genomen.

Voor meer informatie zie Huizen in Nederland, deel I Friesland en Noord-Holland, pp. 286-289.