Aanwinsten

De Roode Pan in Hoog Soeren

Een bijzonder houten zomerhuis uit 1901 gebouwd door Parqui in de bossen van de Veluwe. Een huis geïnspireerd op oude Veluwse verhalen en genoemd naar de bos- en heidegod Pan. Zo sober was het huis qua faciliteiten zo rijk is het versierd met allerlei ornamenten die verwijzen naar de verhalen, schilderijen van de kunstenaar Gustaaf van de Wall Perné en naar de locatie van het huis. Het was een trefpunt voor vrienden en uitvalsbasis voor ontdekkingstochten over de landelijke Veluwe.

De kleindochter van de architect heeft het zomerhuis met tuin overgedaan aan de Vereniging. Na restauratie zal het worden verhuurd als Monument en Bed.

Veluwse boerenwoning in Hoog Soeren

Schuin tegenover De Roode Pan staat deze 19e-eeuwse woning. Aanvankelijk had het huis slechts één kamer voor het hele gezin in het voorhuis, aan de achterzijde was de stal gesitueerd.

Stephanus Parqui, die De Roode Pan had laten bouwen knapte het pand op en bouwde het later uit tot wat het nu is. Er werd een keuken aangebouwd en op de plek van de stal kwamen twee slaapkamers.

Dam Jaarsma Hûs in Eastermar

Dit negentiende eeuwse huis is vernoemd naar de Friestalige schrijver, dichter en verzamelaar van Friese volksverhalen Dam Jaarsma (1914-1991). Jaarsma groeide er op en woonde er tot zijn overlijden. Door zijn verzamelwoede veranderde het steeds meer in een soort streek- en boekenmuseum. Na zijn overlijden is zijn literaire erfenis opgenomen in het Meertens Instituut.

Het huis - een goed voorbeeld van een eenlaagse negentiende-eeuwse middenstandswoning op het Friese platteland - heeft een doorlopende gang met kamers aan weerszijden. De mooie kamer ligt aan de linkerzijde, de keuken in de achteraanbouw. Bijzonder zijn de bedstedenwanden en de schouwen voor kachels en fornuis. Onze Vereniging heeft het huis, de werkplaats en een klein deel van de schuur verworven

Sint Martinusstraat 5 en 7 in Tegelen

De twee woningen onder één kap staan in de dorpskern van Tegelen, aan de zuidzijde naast smederij Giesen (Hoekstraat 2-4) en aan de noordzijde naast de voormalige brouwerij en het woonhuis van de familie Houba (Sint Martinusstraat 9, ‘vml. woonhuis en brouwerij National’). De bewoningsgeschiedenis van de woningen is in de 20ste eeuw nauw verbonden geweest met die van smederij Giesen.

In 1856 werd het huis dat op deze plek als vanaf 1820 stond, afgebroken en herbouwd als twee woningen onder een doorlopende kap. De architectuur is sober, de vrij gesloten gevel van schoon metselwerk kent weinig ornamenten. Het heeft een zadeldak, evenwijdig aan de straat.

Sint Martinusstraat 9 in Tegelen

Dit vml. woonhuis en brouwerij 'National' werd in 1871 gebouwd door Peter Hendrik Houba. In 1894 kreeg hij een concessie voor een bierbrouwerij en mouterij die hij vestigde in Martinusstraat 9 onder de firmanaam ‘National’. Het huis werd vervolgens aan de achterzijde uitgebouwd. De firma had er een ‘ijsfabriek’ en was actief in de groothandel van bier, limonade en koolzuur.

In 1912 werd het complex omschreven als ‘een huis met tuin en bierbrouwerij […] voorts brouwketel, roerkuip, koelapparaat, koelschip, geilkuip, moutmolen en gortpomp’. In 1986 werd het pand door woningcorporatie Antares gesplitst in appartementen. Een genereuze particulier heeft het huis nu aan ‘Hendrick de Keyser’ geschonken.

Groenburgwal 56 te Amsterdam

Op het relatief ondiepe perceel verrijst in 1720 een hoog koopmanshuis met een klein achterhuisje. Het krijgt een halsgevel met gebeeldhouwde ornamenten en in het interieur stucwerk, beschilderde plafonds en fraaie paneeldeuren, alles in Lodewijk XIV-stijl.

Het pand wordt in 1765 voor 13.250 gulden gekocht door David Borski. Nog datzelfde jaar wordt hier de later beroemde bankier-commissionair Willem Borski geboren.

Na een periode van verhuur komt het huis in 1883 in bezit van de familie Serné. De firma ‘A. Serné en Zoon’ groeit uit tot een begrip in de toneelwereld. In 1966, bij het honderdjarig bestaan van de firma, wordt de voorgevel van het huis gerestaureerd in 18de-eeuwse staat.

Putterstraat 2 in Heusden

Putterstraat 2 bestaat feitelijk uit twee afzonderlijke panden; een groot pakhuis en een woonhuis. De oudste gegevens over het woonhuis dateren uit de zestiende eeuw, uit welke periode nog enkele sleutelstukken en een houten kruiskozijn resteren. Over het pakhuis is in deze periode niets bekend, maar delen van het muurwerk duiden op relatief oude bebouwing.

Na een periode van leegstand werden de pakhuizen in 1972 op advies van de gemeente gekocht door mevrouw A. Kimmel-van der Made. Een grootscheepse restauratie onder leiding van de Heusdense stadsarchitect Ad Peetoom volgde. De historische indeling van beide panden is niet bekend. Bij de restauratie in 1973 kreeg het woonhuis een hoog voorhuis, spiltrap, opkamer en slaapkamers in de kap. Het grote pakhuis bleef bestaan uit onverdeelde verdiepingen. 

17e eeuws complex in Nederhorst den Berg

Dit kleine complex (bakkerij annex veehouderij) in Noord-Holland dateert uit de eerste helft van de 17e eeuw. In het voorhuis was ooit de bakkerswinkel en een onderkelderde opkamer met bedsteden. Aan de achterzijde ligt de binnenkamer en keuken met bakoven. Graan en meel werd op de zolder opgeslagen. In 1735 werd een zomerhuisje tegen het huis aangebouwd dat lang dienst heeft gedaan als woonhuis van de bakker.

Een schuur voor wagens en een rijtuig en een arbeiderswoning horen ook bij het complex dat ooit onderdeel was van het buitenplaatsje Damvecht.

Na 1870 werd er geen brood meer gebakken maar vee gehouden. 

Woonhuis te Uithoorn, Michiel de Klerk

Dankzij de VriendenLoterij verwierven wij een bijzonder woonhuis van de bekende Amsterdamse School ontwerper Michel de Klerk. Een gebouw uit deze belangrijke stijlperiode ontbrak tot nu toe in de collectie van de Vereniging.

Het huis in Uithoorn is het eerste woonhuisontwerp van zijn hand dat daadwerkelijk is uitgevoerd. Door leegstand, vandalisme en brand verkeert het huis in slechte staat. Het werd aangeboden ter afbraak, als ‘buitenkans’ voor nieuwbouw. 
Erfgoedvereniging Heemschut kwam het op het spoor, voerde actie en sprak haar zorgen uit over het verlies van dit karakteristieke pand. Met de aankoop en toekomstige restauratie blijft het huis behouden. 

Huis te Warmond

Huis te Warmond staat in een fraai landschapspark even ten noorden van Warmond, niet ver van Leiden en de Kaag. De geschiedenis van het huis gaat terug tot de middeleeuwen toen het als kasteel bewoond werd door de heren van de hoge heerlijkheid Warmond. 

Vanaf 1774 werd het  kasteel verbouwd tot een neoclassicistisch zomerverblijf. De symmetrische, wit gepleisterde gevels verhullen een ratjetoe aan bouwdelen uit verschillende bouwfasen. Zo gaan in één van de torens restanten schuil van een middeleeuwse donjon. 

In het huis bleven de laat 18de-eeuwse interieurs grotendeels onaangetast bewaard met wandbetimmeringen, schouwen, schilderstukjes en verfijnde stucplafonds. Opmerkelijk is de ronde kamer in een van de hoekpaviljoens met voorstellingen in stucwerk van landschappen en jachtpartijen.

Het rijksmonument, dat vanaf de jaren zestig in appartementen wordt bewoond, zal gefaseerd worden gerestaureerd.
Na restauratie blijft het huis voor een groot deel particulier bewoond en komt er een ‘Monument en Bed’ en een informatiepunt voor bezoekers van het landschapspark dat eigendom is van Stichting Het Zuid-Hollands Landschap. 
Op langere termijn zal een aantal vertrekken een representatieve museale inrichting en functie krijgen. 

De Harsta State in het Friese Hogebeintum

In het uiterst noorden van Friesland staat deze oude state die tijden in bezit is geweest van verschillende adelijke Friese families. Bij verbouwingen in de 19de eeuw kreeg de state haar huidige kleinere omvang en vorm, met gepleisterde gevels, empireramen en een tuin in landschappelijke stijl. Bijzonder zijn de stinzenplanten, onder andere het zeldzame ‘Haarlems Klokkenspel’. Het huis staat achter een prachtig smeedijzeren hek dat deels uit de 18de eeuw dateert en heeft een ontvangstzaal met fraaie houten betimmeringen en snijwerk in de Lodewijk XVI-stijl. 

Harsta State zal bij gelegenheid deels publiek toegankelijk worden, mogelijk als dependance van het Van Eysinga Huis, en deels worden verhuurd voor permanente bewoning.