Kapelwoning Beeckestijn

De opmerkelijke Kapelwoning op buitenplaats Beeckestijn is het oudst bewaarde voorbeeld van de neogotische bouwstijl in ons land. Tussen omstreeks 1760 en 1772 liet Jacob Boreel, die enige tijd diplomaat in Engeland was, een landschapstuin in het achterpark van Beeckestijn aanleggen. Het was de eerste op Engelse en Duitse voorbeelden geïnspireerde landschapstuin in Holland. 

De tuinarchitect Johann Georg Michael (1738-1800), die op initiatief van Boreel een reis naar Engeland maakte, was verantwoordelijk voor de aanleg. De tuinen op Beeckestijn werden binnen een geometrisch stramien voorzien van slingerpaden, bomenlanen, bloeiende heesters, een kronkelende beek, korenvelden en romantische bouwsels.

De Kapelwoning, in de afgelegen zuidhoek van de tuin, is een historisch onderdeel van deze aanleg. De woning werd gebouwd omstreeks 1769. Het is een zogenaamde ‘folly', een bewust excentriek gebouwtje dat de wandelaar moest verrassen en inspireren. Alhoewel het een kleine woning bevat, kreeg het de vorm van een kapel. 

De architectuur van de Kapelwoning, met zware ojiefbogen boven vensters en deur, is duidelijk beïnvloed door de 18de-eeuwse Engelse ‘neogothic style'. Naast de Kapelwoning waren er op Beeckestijn nog andere (inmiddels verdwenen) romantische bouwsels, zoals een kluizenaarshut en een classicistische triomfboog.

Een prent uit 1772 van de tuinen van Beeckestijn toont de Kapelwoning met de ojiefbogen rond vensters en deur, een schoorsteen in de vorm van een klokkentorentje, en aan de smalle zijde een gotisch baldakijn. Dit baldakijn en de spits van het torentje zijn helaas verdwenen. 

Duurzame restauratie
De Kapelwoning was in slechte staat, en is door Hendrick de Keyser Monumenten duurzaam gerestaureerd. Buiten werd onder andere de verdwenen spits van het klokkentorentje nauwkeurig gereconstrueerd op basis van een prent van de tuinen van Beeckestijn uit 1772, en teruggebracht op het huisje. Omdat de gevels van De Kapelwoning onvoldoende gefundeerd waren is de oude, niet dragende betonvloer vervangen door een dragende betonvloer die het gevelmetselwerk kan opvangen. Door deze constructieve verbetering konden de scheuren in het metselwerk hersteld worden.

Binnen is gekozen om zoveel mogelijk terug te gaan naar de periode van de familie Markerink. Zo is de warme groene kleur op al het houtwerk uit omstreeks 1900 weer teruggebracht.
Bij elke restauratie die Hendrick de Keyser uitvoert worden duurzaamheidsmaatregelen genomen. Zo zijn zowel de gevels als het dak van De Kapelwoning volledig geïsoleerd met biobased isolatiemateriaal, en is een zonnepaneel op het schuurdak geplaatst. Voor de mechanische ventilatie is een warmte terugwin installatie aangebracht. Vanwege de ruimte is er wel gekozen voor een CV-ketel voor verwarming, maar voor gebruik van lage temperaturen is er op de begane grond vloerverwarming aangebracht en op de verdieping lage temperatuur radiatoren.
Ook in de tuin zijn duurzaamheidsmaatregelen getroffen. Zo liggen onder het terras infiltratiekratten die het regenwater dat op het dak van het huis en het naastgelegen bakhuisje valt, diep in de bodem laat lopen. Dit komt het grondwater ten goede en scheelt in de afvoer via het riool.

De Kapelwoning is te boeken als vakantiehuis voor 2 personen
De Kapelwoning is alweer het 21e vakantiehuis van Hendrick de Keyser Monumenten. Elk huis is uniek; van vissershuisje tot watertoren, en verspreid over heel Nederland. Je overnacht er in de sfeer van toen, maar met het comfort van nu. De vakantiehuizen zijn onderdeel van een collectie van bijna 450 bijzondere huizen verspreid over heel Nederland. Hendrick de Keyser Monumenten behoudt de huizen door ze te gebruiken. Je kunt er vakantie vieren, maar ook wonen, werken, een evenement organiseren, of ze bezoeken als museumhuis. Zoals museumhuis Buitenplaats Beeckestijn in Velsen-Zuid, op loopafstand van De Kapelwoning.

Naast de kapelwoning op Beeckestijn bezit Hendrick de Keyser nog twee bijzondere, vroege voorbeelden van de neogotische bouwstijl in ons land: het historische hek van van het Hodshon Huis (uit 1794-1795) en het stoomgemaal De Cruquius (uit 1846-1849).